Autyzm jest jednym z najpoważniejszych zaburzeń rozwoju dziecka, dotykającym jedno dziecko na 66 urodzeń. Autyzm występuje częściej niż zespół Downa czy cukrzyca. Zaburzenie to występuje cztery razy częściej u chłopców niż u dziewczynek i mówimy o nim wówczas, gdy ujawni się przed ukończeniem przez dziecko trzeciego roku życia. U niektórych dzieci zaburzenie widoczne jest już w okresie niemowlęcym, dzieci te nie reagują na obecność rodzica, nie odwzajemniają uśmiechu, leżąc wpatrują się w jeden punkt, często także nie wodzą wzrokiem za pokazywanymi im zabawkami.

Diagnozę autyzmu stawia się wówczas, gdy u dziecka występuje zespół złożony z trzech głównych typów zaburzeń zachowania:

• zaburzenia interakcji społecznych, czyli brak umiejętności nawiązywania kontaktów z rówieśnikami, brak umiejętności wspólnej zabawy, brak wzajemności emocjonalnej oraz unikanie kontaktu wzrokowego i fizycznego,
• zaburzenia komunikacji, czyli opóźniony rozwój mowy, brak umiejętności wykorzystywania mowy w celu komunikowania się, kompulsywne, natrętne zadawanie pytań oraz echolalia czyli powtarzanie dźwięków, słów i zdań natychmiast po ich usłyszeniu lub po pewnym czasie,
• ograniczone, powtarzalne i stereotypowe wzorce zachowania, działania i zainteresowań, które polegają na tym, że dzieci te wymagają niezmienności, rutyny związanej z wykonywaniem codziennych czynności, np. bawią się zawsze w ten sam sposób i tą samą zabawką, wymagają chodzenia zawsze ta samą drogą.

Jednym z czynników decydujących o skuteczności oddziaływań terapeutycznych jest czas rozpoczęcia terapii - wczesna interwencja. Rozpoczęcie terapii dziecka w pierwszych latach jego życia daje możliwość kształcenia zachowań deficytowych oraz eliminowania zachowań niepożądanych. Dlatego niezmiernie ważne jest, aby rodzice jak najszybciej reagowali na niepokojące zachowania dziecka.

Jeżeli dziecko:

• nie patrzy na osoby,
• unika kontaktu wzrokowego,
• nie mówi lub posługuje się mową w dziwny sposób, który nie służy komunikacji,
• nie reaguje na polecenia, sprawia wrażenie jakby ich nie rozumiało lub nie słyszało,
• bawi się samo, w dziwny, zawsze taki sam sposób,
• nie nawiązuje kontaktów z rówieśnikami ,
• ma nagle napady złego humoru lub euforii (krzyczy, płacze, śmieje się),
• nie lubi zmian w otoczeniu,
• często kołysze się, macha rękoma, wpatruje w jeden punkt lub przejawia inne niepokojące zachowania, koniecznie należy mu pomóc.

Pierwszym etapem mającym na celu skuteczną pomoc dziecku jest przeprowadzenie diagnozy psychologiczno - pedagogicznej. Po dokonaniu wielospecjalistycznej diagnozy należy rozpocząć terapię. Wśród kołobrzeskich placówek udzielających pomocy dzieciom z autyzmem jest Oddział Wczesnego Wspomagania Rozwoju Dzieci z Autyzmem i Pokrewnymi Zaburzeniami, mieszczący się w Szkole Podstawowej nr 5 z Oddziałami Integracyjnymi im. Jana Pawła II w Kołobrzegu. Oddział zajmuje się wczesną interwencją dzieci z autyzmem. Wiodącą metodą pracy z dzieckiem jest analiza behawioralna stosowana. Dzieci z autyzmem posiadają zdolność nabywania nowych umiejętności, jednak wymagają stworzenia określonych warunków i zastosowania odpowiednich metod pracy. W początkowej fazie terapii dziecka wskazana jest praca w systemie 1:1 (dziecko - nauczyciel). Taką organizację pracy zapewnia Oddział Wczesnego Wspomagania Rozwoju Dzieci z Autyzmem i Pokrewnymi Zaburzeniami. Wspieraniem rozwoju dzieci i młodzieży z autyzmem i zaburzeniami pokrewnymi oraz pomoc rodzinom w przezwyciężaniu skutków niepełnosprawności zajmuje się powstałe w 2011 roku Kołobrzeskie Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom z Autyzmem. Stowarzyszenie realizuje różne formy pomocy do których nalezą między innymi systematyczne zajęcia edukacyjno - terapeutyczne oraz zajęcia hipoterapii realizowane dzięki wparciu Gminy Miasto Kołobrzeg.

Justyna Całkowska
Katarzyna Piechowiak